Klik hier om het online te bekijken | Website

We kunnen terugkijken op een zeer succesvol cursusjaar. Het afgelopen seizoen hebben wij o.a. trainingen mogen verzorgen bij de Sociale Wijkteams van Haarlem en Ooststellingwerf, erg inspirerende trainingen waarbij de methodiek "oplossingsgericht werken" wordt toegepast, vaak in combinatie met elementen uit onze training "combineren van formele met informele hulp", op alle facetten van het werken in een Sociaal Wijkteam. De cursisten brengen hun eigen casussen in zodat het totaal op maat afgestemd is op de specifieke behoeften van de deelnemers zelf. Dagen die als bijzonder inspirerend zijn ervaren. Met name de veelvuldige casusinbreng leidde tot handvatten toepasbaar voor de betreffende casus én cursist. Prachtige verbindingen konden worden gelegd met het al dan niet bestaande netwerk. Dat leidde bijvoorbeeld tot het contact leggen tussen een oudere mevrouw uit de wijk met een overbelast schoolgaand meisje, zorgend voor haar zieke ouder en broers, zusjes zodat zij even kind kan zijn bij haar „buurt-oma” en voor de oudere mevrouw zorgt het „oma-zijn” voor zingeving in háár leven!! 

Het leidde ook tot de activering van burgers na een lange periode van passiviteit richting een activiteit of vrijwilligerswerk etc. Door aan te sluiten op de belevingswereld van de cliënt en het stellen van oplossingsgerichte vragen aan hén zoals het vragen naar wat zíj denken wat hen kan helpen of wat er kan gebeuren om hún leven iets te verbeteren levert vaak verrassende en onvoorspelbare antwoorden op die volledig op maat van henzelf zijn!

Naast het verzorgen van trainingen aan Sociale Wijkteams hebben we ook trainingen mogen verzorgen bij instellingen zoals COA, Zozijn, Lumens waar we al jarenlang onze cursussen mogen geven. Kortom een heel inspirerend seizoen waar we met veel tevredenheid op terug kunnen kijken. 

Graag verwijs ik naar de twee onderstaande artikelen geschreven door Jo Janssen en wens jullie veel leesplezier toe.

José Bijker

Veerkracht

Kort geleden was ik in New York en bezocht ik de plek waar de Twin Towers hebben gestaan. In The 9/11 Memorial and Museum kocht ik een magneetje waarop de zgn. Survivor Tree is afgebeeld met daaronder de woorden: Resilience - Renewal - Hope. Een maand na de aanslagen op de Twin Towers werd in de puinhopen van Ground Zero een zwaar beschadigde perenboom ontdekt. De boom werd uit de puinhopen bevrijd en overgedragen aan de zorg van het New York City Department of Parks and Recreation. Na zijn herstel en revalidatie - negen jaar later - werd de boom teruggeplaatst op de plek waar hij opgegroeid was. Vandaag de dag staat deze boom - de Survivor Tree - als een levend symbool van veerkracht, overleving en hoop in the 9/11 Memorial in Ground Zero.

In het onderzoek naar de gevolgen van de aanslagen op het WTC in New York in 2001 bleek dat veerkracht het meest voorkomende resultaat was na deze schokkende gebeurtenissen. Dit onderzoeksresultaat wordt ook gemeld door een belangrijke Nederlandse onderzoeker Jos de Keijser: ‘Onderzoek naar de gevolgen van ingrijpende gebeurtenissen laat vooral zien dat mensen ontzettend veel veerkracht hebben.’ En hij voegt eraan toe: ‘Het is vooral belangrijk dat je niet te snel moet beginnen met behandelen’.

Veerkracht is een belangrijk begrip in de psychologie die zich richt op kracht, sterke kanten, kwaliteiten van mensen en op bouwen aan wat er goed gaat. Veerkracht (resilience, naar het Latijnse: resilio - ik veer terug) wordt gedefinieerd als het vermogen om onder of na moeilijke omstandigheden goed te functioneren en mogelijk zelfs te groeien.
Veerkracht is één van die belangrijke clientfactoren die bepalend zijn voor het effect van hulpverlening. Het vermogen om tijdens en na stressvolle gebeurtenissen ‘mee te buigen en terug te buigen’ en hoop te blijven koesteren, wordt algemeen gezien als een belangrijke motivator bij het verwerken van tegenslag. Wanneer hulpverleners focussen op dit vermogen van hun clienten kan dat clienten helpen sterke kanten van zichzelf te ontdekken en mogelijk verder te ontwikkelen. De tip die in dit verband altijd weer wordt gegeven is: zoek steeds naar de momenten waarop een moeilijkheid er even niet is of iets minder is of wanneer het de client lukt er op een andere manier mee om te gaan. En stel daarna de gebruikelijke vervolgvragen om deze momenten goed ‘uit te vragen’. We kennen dit inmiddels als het onderzoek naar uitzonderingen.
De grote filosoof Friedrich Nietzsche zei ooit: ‘Was mich nicht umbringt, macht mich stärker.’ Het onderzoek naar de positieve manieren waarop mensen omgaan met ingrijpende gebeurtenissen bevestigt deze uitspraak van Nietzsche. Desgevraagd laten de meeste mensen weten dat de verwerking van ingrijpende gebeurtenissen hen sterker in plaats van zwakker heeft gemaakt.

Het geloof van de therapeut in de veerkracht van de client is een belangrijke voorwaarde om te kunnen vertrouwen op de algemene expertise die de client heeft over zijn eigen leven en in het kunnen vasthouden van een hoopvolle kijk op de toekomst van de client, zelfs als de werkelijkheid op het tegenovergestelde lijkt te wijzen. Van oplossingsgerichte therapeuten heb ik geleerd dat het mogelijk én zinvol is deze visie vol te houden als ik mezelf durf toe te staan in dat opzicht bewust naief te zijn.

Jo Janssen

Eigen kracht en zelfredzaamheid in een realistisch perspectief

Onlangs heeft de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringbeleid (WRR) een rapport gepubliceerd met de titel Weten is nog geen doen. De ondertitel van dat rapport luidt: een realistisch perspectief op redzaamheid. Het betreft een advies aan de regering omtrent de zelfredzaamheid van de Nederlandse burger. De bevindingen van de raad zijn uiterst relevant voor de hulpverlening en verdienen derhalve een grondige overdenking.

Eigen kracht en zelfredzaamheid

Toen men (aan het begin van dit decennium) van overheidswege het zelfredzaamheidsideaal meer en meer begon te prediken, wisten velen van ons al wat nu in een onderzoek van de WRR is aangetoond: niet iedereen kan het (altijd en onder alle omstandigheden) zelf. Toch is zelfredzaam zijn in de afgelopen jaren - mede onder invloed van overheidsbeleid - de norm geworden. Een gevolg daarvan is dat de hedendaagse samenleving zeer hoge eisen stelt aan de redzaamheid en de alertheid van haar leden en dat de overheid hoge verwachtingen koestert over de mentale vermogens van burgers. Te hoge verwachtingen, naar nu blijkt. En dat vraagt volgens de WRR dringend om een bijstelling.

Onze Nationale Ombudsman heeft er op gewezen dat er in ons land ruim 2,5 miljoen laaggeletterde mensen zijn. Hij vindt dat ‘het stellen van eisen aan burgers waarvan vaststaat dat zij daar niet aan kunnen voldoen onbehoorlijk is’. Maar volgens de WRR gaat het niet alleen om laaggeletterden of om mensen met een laag IQ. De raad benadrukt in haar rapport ‘dat er een behoorlijk verschil bestaat tussen wat van burgers wordt verwacht en wat zij daadwerkelijk aankunnen en dat de groep voor wie de eisen soms te hoog gegrepen zijn, niet beperkt is tot een kleine groep ‘kwetsbaren’. Ook mensen met een goede opleiding en een goede maatschappelijke positie kunnen in situaties verzeild raken waarin hun redzaamheid ontoereikend is, zeker op momenten waarop het leven tegenzit. Dat is niet omdat hun intelligentie of kennis tekortschiet, maar omdat er een beroep wordt gedaan op allerlei andere mentale vermogens, zoals het vermogen om in actie te komen, het vermogen om het hoofd voldoende koel te houden, en om vast te houden aan goede voornemens’.
Het bijzondere van dit rapport is dat de WRR laat zien dat en hoe gedragswetenschappelijke kennis en inzichten relevant en van betekenis kunnen zijn voor het overheidsbeleid, i.c. met betrekking tot eigen kracht en redzaamheid van burgers. Het rapport toont overtuigend aan dat wanneer andere (nieuwe!) aannames over de mentale vermogens van mensen kunnen doorwerken in beleid, er een meer gedifferentieerd beeld van burgers en hun zelfredzaamheid ontstaat. En dat is nodig - vindt de raad - omdat gebleken is dat niet alle burgers in aanleg gelijke kansen op redzaamheid hebben.
In het rapport wordt onderzocht welke mentale vermogens nodig zijn voor maatschappelijke redzaamheid. Naast denkvermogen (informatie verzamelen en wegen) gaat het ook om ‘doenvermogen’ (een doel stellen, in actie komen, met tegenslag kunnen omgaan, volhouden en kunnen omgaan met verleidingen). Zeer duidelijk wordt beschreven dat zgn. niet-cognitieve persoonskenmerken zoals: temperament, het vermogen tot zelfcontrole en innerlijke overtuigingen, een cruciale rol spelen bij maatschappelijke redzaamheid.
In het rapport wordt verder benadrukt dat stress en geestelijke belasting mentale vermogens van mensen onder druk zetten en dat er vooralsnog geen aanleiding is hoog gespannen verwachtingen te koesteren over de trainbaarheid van niet-cognitieve vermogens.

Weten is nog geen doen

In de titel van het rapport: Weten is nog geen doen is een belangrijk hulpverlenersinzicht verwoord: inzicht leidt niet automatisch tot (gedrags)verandering. Tot nu toe gaat de overheid ervan uit dat als de burger maar de juiste kennis heeft dat vanzelf zal leiden tot juist gedrag. En dat is volgens de raad wel rationalistisch, maar niet realistisch. Het is realistisch ervan uit te gaan dat mensen niet altijd handelen, ondanks hun goede voornemens en geen al te hoge verwachtingen te hebben van het doenvermogen van burgers, aldus de raad.
De raad pleit dus voor een meer realistische kijk op waar de burger toe in staat is, terwijl het uitgangspunt, te weten: eigen verantwoordelijkheid en het doel: autonomie en redzaamheid voor ieder burger gehandhaafd blijft.

Implicaties voor de relatie tussen overheid en burger

Er zijn grenzen aan de mentale vermogens van mensen. Een realistisch perspectief dat rekening houdt met verschillen en beperkingen in doenvermogen van mensen biedt meer kansen op het realiseren van redzaamheid, aldus de raad. Derhalve doet de WRR o.m. de volgende aanbevelingen aan de regering:

• ga in beleid uit van een realistische inschatting van het denkvermogen en het doenvermogen
  van gewone burgers
• toets bij de voorbereiding van beleid of de regelgeving rekening houdt met verschillen in
  doenvermogen
• krijg meer zicht op mentale belasting
  (breng de mentale belasting voor burgers in kaart en onderzoek hoe de mentale belasting bij stressvolle gebeurtenissen kan worden gereduceerd)

Tot besluit

In een begeleidend schrijven aan de Minister-President schrijft de raad dat het haar genoegen doet het rapport Weten is nog geen doen aan hem aan te bieden. En het doet mij genoegen de lezers van onze nieuwsbrief te mogen attenderen op het bestaan van dit belangrijke rapport en te kunnen melden dat het integraal (186 blz.) is gepubliceerd is op de website van de WRR. Ik ga nu stilletjes zitten hopen dat heel veel hulpverleners het rapport gaan lezen zowel ten behoeve van zichzelf als ten behoeve van de mensen die aan hun zorg zijn toevertrouwd.

Jo Janssen

Mei 2017

Trainingen voor sociale (wijk)teams

Onze trainingen voor sociale (wijk)teams worden op dit moment zeer succesvol binnen verschillende instellingen verzorgd. Wij behandelen een groot aantal actuele onderwerpen in de hieronder vermelde trainingen. U kunt kiezen voor een van deze titels, maar het is ook mogelijk om juist die onderwerpen die u het meest aanspreken uit de verschillende trainingen als modules te combineren tot een voor u op maat gemaakte mix & match training.

• oplossingsgericht werken in sociale wijkteams
• combineren van formele met informele hulp
• eigen kracht van client en zijn systeem
• integraal werken met multi probleemgezinnen
• positioneren en samenwerken - de eigen kracht van de werker
• wijkgericht, outreachend, generalistisch werken

Het NMW wenst u

                        een hele mooie zomer toe !!

Colofon

Wil je kopij aanleveren voor de volgende nieuwsbrief? Dat kan via de mail. Redactie: Jo Janssen
Deze publicatie is met zorg samengesteld. De redactie aanvaardt evenwel geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten in deze nieuwsbrief.

Het NMW nu ook op Facebook

Het is mogelijk om met ons en met vele anderen te communicaren via de sociale netwerksite Facebook.

Afmelden van deze Nieuwbrief | Denk aan het milieu voordat u deze e-mail print!